[ ::: ♥Keep_Mailing♥ ::: ]™ યાદો પણ મૃગજળ બની છેતરે છે (Gujarati)

Please use http://translate.google.com/ to translate this article to Language of your choice. ક્યારેક કોતરે છે તો ક્યારેક વેતરે છે, યાદો પણ મૃગજળ બની છેતરે છે! ડૉ. શરદ ઠાકર     મારી ઉંમર માત્ર પચીસ વર્ષની. એમ.ડી.ની ડિગ્રી હજુ તો હાથમાં પણ આવી ન હતી, ત્યાં પહેલી જોબની ઓફર આવી ગઈ. એક મિત્રનો ફોન આવ્યો, 'સૌરાષ્ટ્રમાં એક ટાઉન છે. ત્રીસેક હજારની વસ્તી છે. એક પણ ક્વોલિફાઇડ ગાયનેક ડૉક્ટર નથી. દોઢસો ગામડાંઓ સહિતની તમામ બહેનો પ્રસૂતિ માટે દાયણો પાસે જાય છે. દર અઠવાડિયે કોઈ ને કોઈ ઘરમાંથી મરણપોક ઊઠે છે, કાં પ્રસૂતાનું મૃત્યુ થાય છે, કાં નવજાત શિશુનું.'     આ 'કાળિયા કુમાર' અમારા ટાઉનના સૌથી શ્રીમંત વેપારીનો પુત્ર છે. આ અપ્સરા છેને એનો બાપ સાવ સામાન્ય સ્થિતિનો માણસ છે. એણે ઘર જોઈને દીકરી આપી છે, વર જોઈને નહીં મેં પૂછ્યું, 'હું જવા માટે તૈયાર છું, પણ તેં કહી એ વાતો તો ત્યાંની પ્રજાની તકલીફો અંગેની થઈ, થોડીક વાતો મારા લાભ વિશે પણ જણાવી દે.' એણે પ્રસ્તાવમાં રહેલા મુદ્દાઓથી મને માહિતગાર કર્યો. સન્માનજનક પગાર હતો. રહેવા માટે પાંચ ઓરડાઓ ધરાવતું વિશાળ ઘર હતું. નોકરચાકર હતા. વીજળીનું બિલ પણ મારે ભરવાનું ન હતું. હું હાજર થઈ ગયો. મારું ડિગ્રી સર્ટિફિકેટ એક મહિના બાદ મેં રજૂ કર્યું, ત્યાં સુધીમાં હું એ સ્થળમાં મારી રીતે 'સેટ' થઈ ગયો હતો. 'સેટ' એટલે? પત્ની અને માતા-પિતા વગર રોજિંદા જીવનમાં જે-જે તકલીફો વેઠવી પડે એ બધી તકલીફોથી ટેવાઈ ગયો હતો. સવારે ચા જાતે બનાવી લેવી, અડધા દિવસના કામથી થાક્યા પછી બપોરે બે-અઢી વાગ્યે ટિફિનનું ટાઢુંબોળ થઈ ગયેલું ભોજન જમી લેવું, એકાદ કલાકની વામકુક્ષિ પછી ચા પીને સાંજની ઓ.પી.ડી. ચલાવવી. વચ્ચે-વચ્ચે ડિલિવરી, ઓપરેશનો અને ઇન્ડોર પેશન્ટ્સની સંભાળની જવાબદારી તો ખરી જ. પણ ખરી મજા સાંજના છ વાગ્યા પછીની હતી. કહેવાય છે કે, 'સુબહ બનારસ કી ઔર શામ અવધ કી!' પણ મને તો એ નાનકડા શહેરની સલૂણી સાંજ અવધની સાંજ કરતાં પણ વધારે મૌજીલી લાગતી હતી. છ વાગે ત્યાં સુધીમાં હું મારી ઓ.પી.ડી.ના છેલ્લા દર્દીને તપાસવાની મારી ફરજ પૂરી કરી લેતો હતો. છ વાગવામાં પાંચ મિનિટ્સ બાકી હોય ત્યાં જ ત્રણેક મિત્રો પરસાળમાં હાજર થઈ ગયા હોય. આયાબહેન મને ઇશારો કરી દે, 'તમારી કંપની આવી ગઈ છે.' કંપનીમાં એક સ્થાનિક યુવાન તેજેન્દ્ર હતો, જે એક પ્રખ્યાત ફાર્મા કંપનીમાં રિપ્રેઝન્ટેટિવ હતો. એક ધનેશ હતો જેની પોતાની માલિકીની દવાની દુકાન હતી અને ત્રીજો સરકારી નોકરી કરતો એન્જિનિયર હતો. એ રાજકોટનો હતો, નવો જ નિમણૂક પામેલો હતો અને મારી જેમ એને મળેલા આવાસમાં એકલો જ રહેતો હતો. રોજ સાંજે અમે ચાર જણા શહેરથી પાંચેક કિલોમીટરના અંતરે આવેલા એક પ્રાચીન શિવાલયમાં દર્શન કરવા જતા હતા. દર્શનના દર્શન અને વોકની વોક. જતાં-આવતાં લગભગ દોઢ-બે કલાક થઈ જતા હતા. અમારી સાથે અન્ય લોકો પણ ત્યાં જતાં-આવતાં જોવા મળતા હતા. એમાં ઉંમરનું તેમજ ઇરાદાનું વૈવિધ્ય રહેતું હતું. વૃદ્ધો સમય પસાર કરવા માટે આવતા હતા, બાળકો મંદિરની બહારના ખુલ્લા મેદાનમાં ક્રિકેટ રમવા માટે આવતાં હતાં અને કેટલાંક પ્રેમીપંખીડાંઓ પરિણય માટે એકાંત શોધવા માટે પણ આવી ચડતાં હતાં. જે દિવસની આ ઘટના છે તે સાંજે એક યુવાન યુગલ ત્યાં આવ્યું હતું, જેણે અમારા સહુનું ધ્યાન ખેંચ્યું. યુવાન અત્યંત સ્થૂળકાય હતો અને વર્ણવી ન શકાય એવો કાળો હતો. ન તો એના ચહેરામાં ઘાટ હતો, ન નૂર હતું. સાવ મંદબુદ્ધિ બાળક જેવો દેખાતો એ યુવાન કીમતી પેન્ટ-શર્ટમાં સજ્જ હતો. પેલી કહેવત, 'એક નૂર આદમી, હજાર નૂર કપડાં' એની બાબતમાં ખોટી પડી રહી હતી. કીમતી વસ્ત્રો પણ એના નૂરમાં વધારો કરી શક્યાં ન હતાં. સાથે એક યુવતી હતી. એને યુવતી ન કહેવાય, પણ અપ્સરા જ કહેવી પડે. સિમેન્ટ્રિકલ દેહ, નમણું મોં, ગોરો વાન, કાળા, રેશમી, લાંબા વાળનો સહેજ ઢીલો વાળેલો એક ચોટલો, લેમન યેલો રંગની સાડી, મેચિંગ બ્લાઉઝ અને આ બધાં પર છવાઈ જતી એની લચકાતી ચાલ. મેં નોંધ્યું કે આજુબાજુના અડધા કિલોમીટરના પરીઘમાં જેટલાં સ્ત્રી-પુરુષો હાજર હતાં તે તમામની નજરો એ યુગલ ઉપર જ ચોંટેલી હતી. મને પૂરો વિશ્વાસ હતો કે જેટલું ધ્યાન એ બધાંનું એ યુવતીની સુંદરતા પર હતું એના કરતાં પણ વધુ એ બંનેનાં કજોડાં તરફ હતું. તેજેન્દ્રે પૂછ્યું, 'શું વિચારી રહ્યા છો બધા?' એન્જિનિયર મહેશે કહ્યું, 'હું વિચારું છું કે 'કાગડો દહીંથરું લઈ ગયો' એ કહેવત અહીં નાની પડે છે, કોઈ વધારે આકરી કહેવત બનાવો ને!' ધનેશે કહ્યું, 'હું વિચારું છું કે જ્યારે આ બંનેનું બાળક જન્મશે ત્યારે 'બ્લેક એન્ડ વ્હાઇટ' ચટ્ટાપટ્ટાવાળું જન્મશે ને? જિબ્રા બેબી.' હવે બોલવાનો વારો મારો હતો. હું હસ્યો, 'બેબી જ્યારે પણ જન્મશે, મારા હાથે જ આ જગતમાં આવશે. ત્યારે હું તમને જણાવીશ કે એ કેવું દેખાય છે.' પછી મારા ચહેરા પર ગંભીરતા આવી ગઈ, 'મને એક સવાલ મૂંઝવે છે, આ અપ્સરાની એવી તે કેવી મજબૂરી હશે કે એણે આવા યુવાનને જીવનસાથી તરીકે પસંદ કર્યો હશે?' અહીં એક વાતની ચોખવટ કરી લઉં, હું ક્યારેય કોઈ સ્ત્રી કે પુરુષની ચામડીના રંગ પરથી એનું મૂલ્ય ઓછું કે વધારે આંકતો નથી. ચામડીનો રંગ એ માત્ર એમાં રહેલા 'મેલાનિન' નામના રંગદ્રવ્યના જથ્થા પર આધારિત છે, વ્યક્તિના ગુણ-દોષને એની સાથે જરા પણ નિસ્બત નથી. મારો અંગત અનુભવ એવો રહ્યો છે કે મારા જેટલા મિત્રો 'ડાર્ક' રંગના છે તે બધા જ વધારે સજ્જન અને સદ્્ગુણી છે, પણ આ કિસ્સામાં સ્થિતિ જરા હટકે હતી. આપણા સમાજમાં જીવનસાથીની પસંદગી એની ચામડીના રંગના આધારે કરવામાં આવે છે. માટે જ તો સ્ત્રીઓ ગોરી થવા માટે આટલી બધી 'ક્રીમ'નો વપરાશ કરે છે. આ જ કારણે પેલા યુગલ તરફ બધાંનું ધ્યાન ગયું હતું. મારા સવાલમાં પણ એ જ હાર્દ છુપાયેલું હતું કે, 'એવી તો કઈ મજબૂરી હશે કે આ અપ્સરાએ...' ધનેશ એ જ ટાઉનનો નાગરિક હોવાથી બંને પાત્રોને સારી રીતે ઓળખતો હતો, એણે જવાબ આપ્યો, 'આ 'કાળિયા કુમાર' અમારા ટાઉનના સૌથી શ્રીમંત વેપારીનો પુત્ર છે. એના પિતાની માલિકીની ચાર-ચાર દુકાનો છે, કપાસનું મોટું જીન છે, અમદાવાદમાં સાત પેઢી જૂનો ધંધો છે. ત્યાં શેઠજીનો મોટો દીકરો બેસે છે. અહીંનો ધંધો શેઠજી પોતે અને આ કાળુચંદ સંભાળે છે. આ અપ્સરા છેને એનો બાપ સાવ સામાન્ય સ્થિતિનો માણસ છે. એણે ઘર જોઈને દીકરી આપી છે, વર જોઈને નહીં.' 'અરે! પણ ઘર ગમે એટલું સધ્ધર હોય તો પણ વર સાવ અધ્ધર તો ન હોવો જોઈએ ને? બાપ તો ગમે તે કહે, પણ છોકરીએ શા માટે હા પાડવી જોઈએ?' હું ત્યારે અડધી કાચી અડધી પાકી સમજણ ધરાવતો હતો, એટલે મારો પ્રશ્ન પણ અર્ધપક્વ જ હતો. જગતની ગણતરીઓ મેં જોઈ ન હતી, મેરેજના આલ્બમમાં ગોઠવાતા ફોટોગ્રાફ્સ મહદંશે હાસ્યપ્રેરક શા માટે હોય છે એનાં કારણો મેં જાણ્યાં ન હતાં. તે દિવસે આ 'બ્લેક એન્ડ વ્હાઇટ' જોડું જોઈને મારા દિમાગમાં થોડું થોડું અજ‌વા‌ળું થવા લાગ્યું હતું. લગભગ ત્રણેક મહિના પછી પરિણામ જોવા મળ્યું. સોનલ નામની એ સુંદરી પ્રેગ્નન્સી સાથે મારી ઓ.પી.ડી.ની મુલાકાતે આવી અને મેં એની સારવાર ચાલુ કરી દીધી. વાણી-વર્તનમાં સોનલ શાલિન હતી, પણ ચબરાક હતી. એનો પતિ પ્રમેશ બાઘાની જેમ ઊભો રહેતો અને કામ પતે એટલે સોનલને લઈને ચાલ્યો જતો હતો, પણ મેં એક બાબત નોંધી હતી, સોનલ જ્યારે જ્યારે 'ચેકઅપ' માટે આવતી હતી, હોસ્પિટલમાં ધોળે દિવસે પૂર્ણિમાની ચાંદની પથરાઈ જતી હતી. સ્ટાફનો દરેક સભ્ય કોઈ ને કોઈ બહાનું લઈને મારા કન્સલ્ટિંગ રૂમ તરફ આંટો મારી જતો હતો.   છ મહિના પછી એ પરિવારની દશાનું ચક્ર ફરવાનો આરંભ થયો. સૌથી પહેલાં શેઠજી ગયા. હૃદયરોગના હુમલાએ વહેલી સવારે એમનો ભોગ લઈ લીધો. એ પરિવારનું દિમાગ જતું રહ્યું. પૂરા મહિને સોનલે દીકરાને જન્મ આપ્યો. અડધી રાતે મેં એની નોર્મલ ડિલિવરી કરાવી હતી એ મને યાદ છે. ટાંકા આવ્યા હતા. પછી એને સ્પેશિયલ રૂમમાં શિફ્ટ કરી હતી. એનો દીકરો મમ્મી જેવો ગોરો પણ નહોતો અને પપ્પા જેટલો કાળો પણ નહોતો. ઠીક ઠીક કહેવાય તેવો શ્યામ હતો. છ મહિના પછી એ પરિવારની દશાનું ચક્ર ફરવાનો આરંભ થયો. સૌથી પહેલાં શેઠજી ગયા. હૃદયરોગના હુમલાએ વહેલી સવારે એમનો ભોગ લઈ લીધો. એ પરિવારનું દિમાગ જતું રહ્યું. વેપાર ભાંગી પડ્યો. પ્રમેશમાં કુનેહ ન હતી. એના મોટા ભાઈએ અમદાવાદમાં રૂનો મોટો સટ્ટો ખેલ્યો. ભારે ખોટ ખાધી. ઘર, દુકાનો, જીન બધું વેંચાઈ ગયું. એક સાંજે ધનેશે મને સમાચાર આપ્યા, 'સોનલના બાપની તમામ ગણતરીઓ ઊંધી પડી ગઈ. પ્રમેશ બીજાની દુકાનમાં બારસો રૂપિયાની નોકરી કરે છે. પડીકાં વાળે છે. સોનલ ઘરમાં થઈ શકે તેવું નાનું-નાનું કામ કરે છે. દીકરાને મોટો અને જીવતરને ટૂંકું કરે છે.' ત્યારે મને સમજાયું કે દીકરી રૂપાળી હોય, સાધારણ દેખાવની હોય કે સાવ કદરૂપી હોય, એના પિતાએ ધનાઢ્ય ઘરની લાલચમાં એનું લગ્ન ક્યારેય નિસ્તેજ કે આવડત વિનાના મુરતિયા સાથે કરી ન દેવું જોઈએ. લક્ષ્મી ચંચળ હોય છે, દર ત્રીજી પેઢીએ ઘર બદલતી રહે છે. ભણતર અને ગણતર હોય ત્યાં જ ભવિષ્યનું ચણતર મજબૂત થઈ  શકશે.

--
You received this message because you are subscribed to the Google Groups "Keep_Mailing" group.
To unsubscribe from this group and stop receiving emails from it, send an email to keep_mailing+unsubscribe@googlegroups.com.
To post to this group, send email to keep_mailing@googlegroups.com.
Visit this group at https://groups.google.com/group/keep_mailing.
To view this discussion on the web visit https://groups.google.com/d/msgid/keep_mailing/CAH3M5Osi7Qd6ONVJ2zJmPB%3DV0B1u1MWkT1vqRFKhsw2pm5YhMQ%40mail.gmail.com.
For more options, visit https://groups.google.com/d/optout.