દંભ વગરના માણસ ઉપર આંધળો વિશ્વાસ મૂકી શકાય.. આવા ભાઈબંધ પાસેથી શીખો, દીકરા! મીસ્ટર દેવાંગ દવે, ટી.વાય.નું વર્ષ છે,એટલે કૉલેજથી આવ્યા પછી ક્યાંય રખડવા જવાનું નથી.." પ્રેમથી આદેશ આપીને અર્ચનાએ મોટાભાઈ સામે હાથ લંબાવ્યો. "બકા, એક્ટિવાની ચાવી આપ. કૉલેજના સમયે મળી જશે." "અરે મારી બહેન, પપ્પાએ પૈસા મારા ભણવા માટે ખર્ચ્યા છે. તું બહેનપણીઓ જોડે ફરે એ માટે એક્ટિવા નથી અપાવ્યું, સમજી?" . "તમારે બીજું કંઈ કામ નથી?" સીમાબહેને બંનેને ધમકાવ્યાં. "રોજ-રોજ ઝઘડવાનું શોભે છે તમને?" . "મારાથી દોઢ વર્ષ નાની છે તોય દોઢી થાય છે.." ફરિયાદ સાથે દેવાંગે મમ્મી સામે જોયું. "તેં ચડાવી મારી છે, એટલે મનમાની કરે છે. પપ્પા પણ એને છાવરે છે. મારી નાનકડી ભૂલ હોય તો પૂરું પોણા કલાકનું લેક્ચર સંભળાવે છે ને એને કંઈ કહેતા નથી." . સીમાબહેન હસી પડ્યાં." હાઈસ્કૂલના પ્રિન્સિપાલ છે એટલે લેક્ચર આપવાની એમને ટેવ છે.." . "એને ટેવ નહીં, કુટેવ કહેવાય. આપણે સ્કૂલનાં બચ્ચાંઓ નથી." દેવાંગની રીસ હજુ અકબંધ હતી. એણે ઉભરો ઠાલવ્યો. "એમના હાથ નીચે હતા એ બધા ટ્યુશન કરીને માલામાલ થઈ ગયા. ગણિત અને વિજ્ઞાનમાં માસ્ટરી હોવા છતાં પપ્પાએ સિદ્ધાંતની પૂંછડી પકડી રાખી છે.". સીમાબહેને એને અટકાવ્યો. "આપણને ઘરમાં શેની ખોટ છે? વચ્ચે તેં આવી ચર્ચા કરેલી ત્યારે એમને પારાવાર પીડા થયેલી. વિદ્યા અને જ્ઞાનની હાટડી ના મંડાય એવું એ માને છે. એમની માન્યતાને ઠેસ પહોંચે ત્યારે એ દુ:ખી થઈ જાય છે.". બહાર સાઈકલની ઘંટડી વાગી અને એક યુવાન અંદર આવ્યો. સુખદ આશ્ચર્ય સાથે આવકાર આપીને દેવાંગ એને પોતાના રૂમમાં લઈ ગયો. જતા અગાઉ સીમાબહેનને ચા માટે ઈશારો કરતો ગયો. સીમાબહેન ચા લઈને ઓરડામાં ગયાં ત્યારે દેવાંગ કંઈક બોલતો હતો. પેલો યુવાન ગંભીરતાથી સાંભળતો હતો. "આ સૌરભ છે, મમ્મી, સૌરભ શુકલ. કૉલેજના પહેલા દિવસથી અમે સાથે છીએ, પણ ત્રણ વર્ષમાં પહેલી વાર ઘેર આવવાની એને નવરાશ મળી." સીમાબહેને સૌરભ સામે જોયું. ખડતલ શરીર, પારદર્શક નિખાલસ આંખો અને આત્મવિશ્વાસથી છલકાતો ચહેરો. સાદા વસ્ત્રોમાં પણ એનું વ્યક્તિત્વ પ્રભાવશાળી લાગતું હતું. "એફ.વાય.અને એસ. વાય.માં યુનિવર્સિટીમાં ફર્સ્ટ આવ્યો છે. આ વર્ષે પણ નંબર આવશે, સાથોસાથ સી.એ.ની પણ જોરદાર તૈયારી છે એટલે એ પણ પહેલી ટ્રાયલે થઈ જશે.."મમ્મીની સામે જોઈને એ બોલતો હતો એટલે પપ્પા આવીને પાછળ ઊભા હતા એનો એને ખ્યાલ નહોતો. "આવા હોંશિયાર ભાઈબંધ પાસેથી કંઈક શીખો, દીકરા!"જિતુભાઈએ પુત્રના ખભે હાથ મૂક્યો. "એની નોટસ્ વાંચીને તો ફર્સ્ટ ક્લાસ લાવું છું.." દેવાંગે હસીને જવાબ તો આપ્યો,પણ આંખના ઈશારાથી મમ્મીને કહ્યું કે હવે તું પપ્પાને લઈ જા. સીમાબહેને સૂચન માન્યું.થોડી વાર પછી એ ચા લઈને ત્યાં ગયાં ત્યારે દેવાંગ ચિડાઈને બોલતો હતો. "હવે પછી એક શબ્દ બોલીશ તો આપણો સંબંધ કટ!"ચાના કપ તરફ આંગળી ચીંધીને એણે સૌરભને કહ્યું."ચા પીને ભાગ.." . સૌરભે કપ હાથમાં લીધો. ઝડપથી ચા પતાવીને એણે સાઈકલ મારી મૂકી.. "ઘેર આવેલા ભાઈબંધને આમ ભગાડી મૂકાય? તારામાં અક્કલ નથી?" સીમાએ ઠપકો આપ્યો... "એનામાં અક્કલ નથી, એટલે ધમકાવવો પડ્યો." દેવાંગે ખુલાસો કર્યો." મને તો એના માટે માન છે. બહુ ખુદ્દાર છે, ત્રણ વર્ષથી સાથે છીએ, સ્વમાની એવો કે ભૂખ્યો રહે તોય કોઈની પાસે હાથ ના લંબાવે. એ છતાં,આજે પહેલી વાર આપણા ઘેર આવ્યો ને ચાર દિવસ માટે ત્રણ હજાર રૂપિયાની જરૂર છે એવું કહ્યું. મેં એને આપ્યા એટલે જાણે હું ભગવાન હોઉં એ રીતે એ મારાં વખાણ કરવા લાગ્યો. મને એ ના ગમ્યું એટલે ધમકાવ્યો." . "તારી વાતમાં વિરોધાભાસ છે. તેં જ કહ્યું કે ભૂખ્યો રહે તોય હાથ ના લંબાવે; તો અત્યારે એણે શું કર્યું?" જિતુભાઈએ પુત્રની સામે જોયું... "આપણા ઘેર એ પહેલી વાર આવ્યો એટલે તમે એને ઓળખતા નથી. બાકી અમારી કૉલેજમાં પ્રિન્સિપાલથી માંડીને પટાવાળા સુધીના બધા એને ઓળખે. એ એકલો વટથી સાઈકલ લઈને આવે છે. માબાપ ગામડે રહે છે. બાપા કર્મકાંડ કરીને ગુજરાન ચલાવે છે. બારમા સુધી ગામની હાઈસ્કૂલમાં ભણ્યો. જિલ્લામાં પહેલો નંબર હતો એટલે હાઈસ્કૂલ તરફથી ઈનામમાં સાઈકલ મળી. બાપાએ કહ્યું કે શહેરમાં મોકલવાની તારા બાપની શક્તિ નથી. તારામાં ત્રેવડ હોય તો જાતે ગોઠવણ કરીને ભણ. એણે આ પડકાર ઝીલી લીધો. માર્કસ્ સૌથી વધારે હતા એટલે ફી માફી મળી ગઈ. જ્ઞાતિની બોર્ડિંગ એવી જૂનવાણી અને ખખડધજ કે કોઈ સુખી ઘરનો છોકરો એમાં રહેવા માટે તૈયાર ના થાય. એને લીધે એમાં પાંચેક ગરીબ વિદ્યાર્થીઓ જ રહે. અગાઉ એમાં જમવાની સગવડ હતી પણ સંખ્યાના અભાવે રસોડું બંધ કરી દીધેલું. રહેવાનું મફત પણ જમવાની વ્યવસ્થા જાતે કરી લેવાની." દેવાંગ સૌરભની કથા સમજાવતો હતો. "એના ગામના જે લોકો અહીં રહેતા હતા, એમની મદદથી સૌરભે ટ્યુશન શોધી કાઢ્યાં. સાઈકલ લઈને દોડાદોડી કરીને સેટ થઈ ગયો. પાછો એવું કહે કે ફૂટપાથ ઉપરની હોટલવાળા પાસે ફ્રીઝ ના હોય એટલે ત્યાં ગરમાગરમ રોટલી-શાક ખાવાથી માંદા ના પડાય. કોઈનાય પ્રભાવમાં આવ્યા વગર પોતાની રીતે વટથી જીવે છે. આજ સુધીમાં ક્યારેય બૂટ નથી પહેર્યા. કહે કે ટ્યુશન માટે જવાનું હોય એમાં બૂટથી સમય બગડે. મોબાઈલ રાખતો નથી. સાઈકલની એને શરમ નથી. ટ્યુશન આપે તોય યુનિવર્સિટીમાં નંબર લાવે અને સાથોસાથ સી.એ.ની પણ તૈયારી કરે. સાવ ઊંધી ખોપરીનો પણ રીયલી જિનિયસ! મેં મોબાઈલની સલાહ આપી તો કહે કે સી.એ. થઈ ગયા પછી શાંતિથી જીવીશ.". આટલો પરિચય આપીને એણે ખુલાસો કર્યો."એની બૉર્ડિંગના વૃદ્ધ ગૃહપતિ એમની પત્ની અને દીકરી સાથે ત્યાં એક રૂમમાં જ રહે છે, સાવ ગરીબ છે. એ માજીનો પગ મચકોડાયો ને હાડવૈદ પાસે લઈ જવાના પૈસા નહોતા, એટલે આવેલો. ટ્યુશનના પૈસા ચાર દિવસ પછી આવશે ત્યારે મને પાછા આપી દેશે.""આટલી નૈતિક હિંમતવાળા મિત્રનો તને ગર્વ હોવો જોઈએ." જિતુભાઈએ કહ્યું. "એને જમવાનું કેમ ના કહ્યું? એ બાપડાને ઘરનું ક્યારે ખાવા મળે?" દેવાંગે હસીને સમજાવ્યું. "અમારા પ્રોફેસર જૈનસાહેબની દીકરીનાં લગ્નની પાંચસો કંકોત્રી લખવાની હતી. સૌરભના અક્ષર મોતીના દાણા જેવા એટલે રવિવારે સવારે આઠ વાગ્યે સાહેબે એને ઘેર બોલાવ્યો. દોઢ વાગ્યે કામ પત્યું એટલે સાહેબે પ્રેમથી જમવાનો આગ્રહ કર્યો. સૌરભે નિખાલસતાથી સ્પષ્ટતા કરી કે એક જ વાર જમું છું અને એ પણ શુદ્ધ બ્રાહ્મણની જેમ. છતાં સાહેબે પરાણે જમવા બેસાડ્યો. સાહેબનો પરિવાર ચાર માણસનો. દીકરો-દીકરી બહાર હતાં. સાહેબ અને એમનાં મિસિસ એ આવે એ પછી જમવાનાં હતાં. સર્કસનો ખેલ જોતા હોય એમ એ પતિ-પત્ની જોઈ રહ્યા. ચારેયનું ભોજન તળિયાઝાટક કરીને સૌરભ થેંક્યુ કહીને ઊભો થયો!" લગીર અટકીને એણે ઉમેર્યું. "બીજા દિવસે જરાયે શરમ કે સંકોચ વગર આ કથા કહીને અમને હસાવેલા!""દંભ વગરના આવા માણસ ઉપર આંધળો વિશ્વાસ મૂકી શકાય.."આટલું બોલીને જિતુભાઈ ઊંડા વિચારમાં ડૂબી ગયા... એ પછી તો પંખીની પાંખે બેસીને સમય પસાર થવા લાગ્યો. બી.કોમ.થયા પછી દેવાંગને એના મામાએ મુંબઈ બોલાવીને પોતાના ધંધામાં બેસાડી દીધો.એ દિવસે પપ્પા કયા વિચારમાં ખોવાઈ ગયા હતા એનો તાળો દેવાંગને ત્રણ વર્ષ પછી મળ્યો. અર્ચના માટે મુરતિયાની શોધ ચાલતી હતી, પણ મેળ પડતો નહોતો. દેવાંગ મુંબઈથી આવ્યો ત્યારે પપ્પાએ મોં ખોલ્યું."બહુ મુરતિયા જોયા પણ મન માનતું નથી. તારો મિત્ર સૌરભ ક્યાં છે? મારી દૃષ્ટિએ અર્ચના માટે એનાથી ઉત્તમ કોઈ નથી." "તારા પપ્પાની પરખ સો ટચના સોના જેવી છે." મમ્મીએ ઉમેર્યું. "અર્ચનાને એ સુખી કરશે. આવો પાણીદાર અને નિખાલસ જમાઈ મળે તો આપણે કોઈ ઉપાધિ નહીં.તું એને ઘેર બોલાવ.". દેવાંગને આનંદ થયો. આ ત્રણ વર્ષમાં સંપર્ક રહ્યો નહોતો. મિત્રો પાસેથી માહિતી મળી કે સારા રેન્ક સાથે સી.એ. થઈને સૌરભ એક મલ્ટિનેશનલ કંપનીમાં જોડાયો છે. દેવાંગ એની ઑફિસે પહોંચ્યો. આલિશાન ચેમ્બરમાં બ્રાન્ડેડ વસ્ત્રો અને બૂટ છતાં, સૌરભના ચહેરા પર હજુ એ જ નિખાલસતા ઝળહળતી જોઈને દેવાંગની આશાને ટેકો મળ્યો. "મુંબઈમાં મામાના ધંધામાં જોતરાયા પછી અમદાવાદ નહોતું અવાતું. આ વખતે બે દિવસનો ચાન્સ મળ્યો એટલે તને શોધી કાઢ્યો. હાઉ ઈઝ લાઈફ?" આટલું કહીને સૌરભનો જવાબ સાંભળવા એણે ખુરશી નજીક ખેંચી. "સારો પગાર છે, કંપનીએ ફર્નિશ્ડ ફ્લેટ અને કાર માટે વગર વ્યાજે લોન આપી છે. સ્વપ્નામાં પણ નહોતું જોયું એવું સુખ સાચુકલું મળ્યું એટલે ભાગ્ય ઉપર ભરોસો નથી બેસતો." આટલું કહીને એણે દેવાંગ સામે જોયું. "અલબત્ત, અંદરથી નથી બદલાયો. ફૂટપાથની હોટલમાં વીસ રૂપિયામાં જમીને આખો દિવસ સાઈકલ લઈને દોડતો હતો, એ જ સૌરભ છું.". "હવે તો વ્યવસ્થિત જમે છેને?" પરોક્ષ રીતે જાણકારી મેળવવા દેવાંગે પૂછ્યું. "હવે સમયસર ના જમું તો કલ્યાણી કકળાટ કરી મૂકે.." સૌરભ બોલ્યો એટલે દેવાંગ આશ્ચર્યથી તાકી રહ્યો. "અચાનક તદ્દન સાદાઈથી લગ્ન કર્યાં એટલે કોઈ મિત્રને નહોતા બોલાવ્યા." એનો અવાજ ગંભીર બન્યો. "સી.એ.નું રિઝલ્ટ આવ્યું એ અગાઉ માતા-પિતાને ગૂમાવી ચુક્યો હતો. નોકરી ના મળે ત્યાં સુધી બોર્ડિંગમાં રહેવા માટે સંમતિ મેળવી લીધેલી. નોકરીનો ઑર્ડર આવ્યો એ જ અરસામાં એક કરૂણ ઘટના બની. ગૃહપતિ હરિકાકા સવારે દૂધ લેવા જતા હતા ત્યાં કોઈ વાહનની ટક્કરથી અવસાન પામ્યા. બચતના નામે મીંડુ અને આવક બંધ.ઉપર આભ ને નીચે ધરતી જેવી દશામાં માજી અને દીકરી કલ્પાંત કરતા હતા.." એના અવાજની વેદના વધુ ઘેરી બની. "બૉર્ડિંગમાં રહ્યો એ વર્ષો દરમિયાન હરિકાકા, કાકી અને એમની દીકરી કલ્યાણીનું અનાયાસે નિરીક્ષણ કરેલું. બારમા પછી કલ્યાણીએ અભ્યાસ છોડી દીધો હતો.દેખાવે નમણી ને આખા ઘરનું કામ સંભાળતી હતી. માજી માથું પટકીને રડતાં હતાં કે હવે ક્યાં જઈશું ને શું કરીશું? દેવા, સતત અભાવમાં ઉછર્યો છું અને ગરીબીનો પૂરો પરિચય છે. કાચી સેકન્ડમાં નિર્ણય લઈને મેં પૂછ્યું કે મારા ઉપર ભરોસો છે? તમારી દીકરી દુ:ખી નહીં થાય ને તમે પણ સાથે રહેજો." ઊંડો શ્વાસ લઈને એણે ઉમેર્યું. "આકાશમાંથી જાણે કોઈ દેવદૂત આવ્યો હોય એમ ભીની આંખે માજી મારી સામે તાકી રહ્યાં ને કલ્યાણીએ મારા પગ પકડી લીધા. એનાં આંસુનો અભિષેક મારા પગ ઉપર થતો હતો. આમ, ગરીબ મા-દીકરીને બેહાલ થતાં બચાવ્યાં અને ઘરસંસાર વસાવ્યો.."સામે બેઠેલા સૌરભના વિરાટ વ્યક્તિત્વ સામે આદરભાવથી તાકી રહેવા સિવાય દેવાંગને હવે કંઈ બોલવાનું નહોતું.. |
--
You received this message because you are subscribed to the Google Groups "Keep_Mailing" group.
To unsubscribe from this group and stop receiving emails from it, send an email to
keep_mailing+unsubscribe@googlegroups.com.
To post to this group, send email to
keep_mailing@googlegroups.com.
Visit this group at
https://groups.google.com/group/keep_mailing.
To view this discussion on the web visit
https://groups.google.com/d/msgid/keep_mailing/CAH3M5OsttJp9SP2DBQ6NAf-SipAe0wj1td-uqjwMeToULMC1jg%40mail.gmail.com.
For more options, visit
https://groups.google.com/d/optout.
No comments:
Post a Comment